Penggunaan Shahid al-Qur’ān Dalam Kitab Sharh Ibn cAqīl Dan Sharh Qatr Al-Nadā Wa Bal Al-Sadā Bab al-Marfucāt: Satu Kajian Bandingan

Abstract

Teori Nahu Al-Qur’an ialah pendekatan menggunakan al-Qur’an sebagai medium utama dalam pengajaran dan pembelajaran tatabahasa Arab. Pendapat sesetengah pendokong Teori berkenaan bahawa sarjana silam hanya mementingkan syair dan prosa Arab dan kurang menekankan penggunaan al-Quran dalam menggubal tatabahasa ialah satu kenyataan yang perlu dikaji kesahihannya. Justeru, kajian ini bermatlamat untuk mengetengahkan iltizam Ibn ^cAqīl dan Ibn Hisham, dua tokoh tatabahasa zaman kerajaan Mamalik yang menggunakan shāhid al-Qur’an dalam pengajaran ilmu tatabahasa. Metodologi yang digunakan dalam kajian ini ialah teknik menganalisis dokumen. Kajian ini menganalisis penggunaan shāhid al-Qur’an dalam bab al-Marfū^cāt di dalam dua buah kitab iaitu Sharh Ibn ^cAqīl yang ditulis oleh Ibn ^cAqīl dan Sharh Qatr al-Nadā wa Bal Al-Sadā yang ditulis oleh Ibn Hisham, dengan menggunakan Kaedah Analisis Dokumen. Hasil kajian menunjukkan bahawa kedua-dua tokoh telah menggunakan shāhid al-Qur’an secara efektif. Penelitian kedua-dua tokoh dalam mempelbagaikan penggunaan shāhid al-Qur’an telah menghasilkan paten-paten penggunaan shāhid al-Qur’an sama ada digunakan secara bersendirian, secara bersama shāhid-shāhid lain atau bersama contoh ciptaan sendiri. Terdapat beberapa perbezaan antara penggunaan shāhid al-Qur’an oleh kedua-dua tokoh dari segi jumlah, fungsi penggunaan dan kesesuaian penggunaan shāhid al-Qur’an. Perbezaan tersebut secara tidak langsung telah menyerlahkan lagi keiltizaman Ibn Hisham terhadap penggunaan shāhid al-Qur’an kerana beliau banyak menggunakan shāhid al-Qur’an secara sendirian, selain mendahulukan shāhid al-Qur’an apabila digunakan secara bersama shāhid syair. Secara ijmal, kajian ini berjaya membuktikan bahawa, terdapat dalam kalangan ulama silam iaitu Ibn Hisham yang mengutamakan penggunaan al-Qur’an berbanding kalam al-^cArab dalam pengajaran tatabahasa, dan perkara ini telah mengangkat martabat Ibn Hisham sehingga diiktiraf sebagai bitara unggul dalam matra tatabahasa Arab seluruhnya.