Amalan Pentaksiran Alternatif dalam Program Pengajian Islam di Universiti Kebangsaan Malaysia dalam mendepani Cabaran Pandemik COVID-19

Abstract

 Krisis Pandemik COVID-19 menyebabkan perubahan mendadak dan menjadi cabaran baharu terhadap amalan pengajaran dan pembelajaran (PdP) di institusi pendidikan tinggi, termasuklah bidang Pengajian Islam. PdP dalam Pengajian Islam lebih sinonim dengan amalan PdP secara bersemuka meskipun Pendidikan 4.0 menekankan kaedah penyampaian yang transformatif dan pengaplikasian pentaksiran alternatif. Keupayaan bidang Pengajian Islam mengadaptasi ciri-ciri ini khususnya pentaksiran alternatif dianggap terhad dan kurang diyakini kerana umumnya masih ramai pensyarah yang selesa melaksanakan penilaian sumatif atau peperiksaan akhir. Artikel ini bertujuan menganalisis amalan pentaksiran alternatif dalam kursus-kursus yang ditawarkan oleh semua program prasiswazah Pengajian Islam di Universiti Kebangsaan Malaysia serta menganalisis bentuk-bentuk penilaian yang digunakan dalam PdP. Kajian ini adalah kajian kualitatif yang menggunakan reka bentuk analisis kandungan. Data dikumpulkan daripada analisis dokumen ke atas proforma kursus berdasarkan penawaran kursus pada sesi akademik 2018-2019 dan 2019-2020, kemudiannya dianalisis secara statistik deskriptif. Dapatan kajian menunjukkan bahawa amalan pentaksiran alternatif dalam pengajian Islam telah bermula pada sesi 2012-2013 namun jumlah kursusnya sangat sedikit dan tidak konsisten. Namun, dengan adanya pelbagai inisiatif di bawah Pelan Pembangunan Pendidikan Malaysia (Pendidikan Tinggi) 2015-2025 dan Kerangka Pendidikan 4.0 UKM yang dilaksanakan pada tahun 2017 telah mendorong peningkatan bilangan kursus yang menggunakan penilaian berterusan pada sesi 2018-2019 dan 2019-2020. Kajian mendapati pelbagai kaedah penilaian yang memenuhi elemen Pendidikan 4.0 telah digunakan merangkumi pembelajaran berasaskan aktiviti, kerja lapangan, penulisan esei dan pembentangan, penganjuran seminar serta penggunaan teknologi digital. Hal ini menjelaskan bahawa amalan PdP Pendidikan 4.0 dalam bidang Pengajian Islam mampu dilaksanakan dan berpeluang dijalankan secara maksima khususnya dalam mengimplementasi kaedah pentaksiran alternatif yang sahih dan autentik. Ia juga memberi impak positif ke atas kemahiran insaniah pelajar dan pengalaman pembelajaran, selain mengurangkan kebergantungan pensyarah kepada peperiksaan akhir untuk mengukur hasil pembelajaran kursus.

Exploration of Alternative Assessment Practices in Islamic Studies at Universiti Kebangsaan Malaysia in facing COVID-19 Pandemic

The outbreak of COVID-19 pandemic has led to abrupt changes and new challenges to teaching and learning (TL) practice at all levels of learning institutions. This includes tertiary Islamic studies courses, often associated with face-to-face TL. This research aims to explore the implementation of TL which applies Education 4.0 characteristics that emphasize on the use of alternative assessment. The capacity to incorporate Education 4.0 in TL practice of Islamic studies courses is considered average. Only a few courses were adapted for the Education 4.0 characteristics as many lecturers prefer conducting summative assessment. This study explored alternative assessment and analyzed the different forms practised in Islamic studies courses at Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) before the outbreak of COVID-19 pandemic. This is a qualitative study using content analysis design. Data were collected from course proforma of all courses offered for two academic sessions, 2018-2019 and 2019-2020. The data were analyzed statistically and descriptively. The findings show that the practice of alternative assessment in the studies courses was initiated in the academic session 2012-2013. Yet the number of courses involved was small and inconsistent. Various initiatives introduced in the Malaysian Higher Education Plan for 2015-2025 and UKM Education 4.0 Framework in 2017 motivated some lecturers to apply alternative assessment in TL sessions. Additionally, various forms of alternative assessment used by the lecturers included project-based activities, fieldwork, essay writing, oral presentation, seminars and online assessment using digital technology. This study underlines the importance of alternative assessment in Islamic studies courses as it contributes to development of students’ generic skills and learning experience. Besides, it reduces lecturers’ dependence on using final examination to assess student performance for course learning outcomes. Further, the implementation of alternative assessments portrays the flexibility of Islamic studies courses in adapting to current changes and challenges.