Peranan Mitos dalam Masyarakat Orang Asli Kampung Peta, Endau, Mersing, Johor (The Roles of Myths in Orang Asli Community at Kampung Peta, Endau, Mersing, Johor)

Abstract

ABSTRAK: Mitos merupakan satu bentuk kepercayaan dalam sesebuah masyarakat yang terbentuk daripada kisah yang lahir secara semula jadi dalam pelbagai aspek penceritaan lisan sesebuah masyarakat seperti masyarakat Orang Asli. Mitos sering dianggap sebagai tidak penting dan diketepikan dalam kehidupan masyarakat moden pada hari ini. Namun jika diteliti, mitos dalam masyarakat Orang Asli mempunyai kaitan yang tersendiri dengan sains tabii. Kajian ini mengetengahkan peranan mitos dalam masyarakat suku Orang Asli Jakun, Kampung Peta, Mersing, Johor sebagai satu warisan dan medium penting dalam kehidupan mereka yang terkait dengan sains tabii sejak turun temurun. Kajian ini menggunakan pendekatan kualitatif, yang menggunakan kajian pustaka dan kajian lapangan bagi pengumpulan data mitos melalui kaedah temu bual bersemuka. Mitos yang didokumenkan kemudiannya dibahagikan kepada lima jenis iaitu [1] flora, [2] fauna, [3] serangga, [4] orang / dewa dan [5] tempat. Secara keseluruhan, sejumlah 101 mitos telah dapat didokumenkan dalam kajian ini. Mitos berkaitan flora, fauna dan serangga merupakan adalah antara yang paling banyak didokumenkan. Kajian ini juga mendapati bahawa mitos mempunyai peranan dalam kalangan masyarakat Orang Asli sebagai medium untuk mengikat kesetiaan, menjaga keselamatan dan memberi pendidikan tidak formal dalam masyarakat. Ia juga mempunyai potensi untuk dijadikan sebagai produk pelancongan budaya bagi masyarakat Orang Asli. Justeru itu, kajian ini membuktikan bahawa mitos mempunyai peranan yang penting dalam pembentukan budaya Orang Asli di Kampung Peta dan ia juga merupakan warisan yang perlu dilestarikan untuk generasi Orang Asli di masa hadapan.

Kata kunci: Mitos; Orang Asli; sains tabii; pendidikan

ABSTRACT: Myth is a form of belief in a community that is shaped by a story that is born naturally in various aspects of the oral history of a community such as the indigenous community. Myths are often considered as insignificant and dismissed in today’s society. However, the myths of Indigenous people actually have their own relation to natural science. This study, therefore, highlights the role of myths among the aboriginal tribe named Jakun at Kampung Peta, Mersing, Johor. They are selected as a tribe who believed to have an important legacy related to natural science since a number of generations. This study employs a qualitative approach, through face-to-face interviews. The documented myths are then divided into five types: [1] flora,[2] fauna, [3] insects, [4] people / gods and [5] places. In total, a total of 101 myths have been documented in this study. The myths categorised as flora, fauna and insects are among the most documented. The study also found that myths play a significant role as a medium for binding loyalty, maintaining security and providing informal education in society. It also has the potential to be a cultural tourism product for indigenous peoples. Thus, this study proves that myths play an important role in shaping Indigenous culture in Kampung Peta and that it is also a legacy that must be preserved for future generations.

Keywords: Myth; Indigenous people; natural science; education