Dialek Terengganu dalam Penyampaian Dakwah: Analisis Sosiokognitif (Terengganu Dialect in Preaching of Da’wah: A Socio-Cognitive Analysis)

JUNAINI KASDAN, MUHAMMAD FAHMI ABU HASSAN

Abstract


ABSTRAK: Masyarakat dan bahasa merupakan kesatuan yang tidak dapat dipisahkan. Di Malaysia, selain bahasa Melayu sebagai bahasa rasmi dan Bahasa Kebangsaan, dialek tempatan juga dituturkan oleh masyarakat setempat sebagai bahasa sehari-hari. Namun, sejak akhir-akhir ini dialek turut berperanan sebagai medium penyebaran maklumat, misalnya dalam penyebaran dakwah, sesuai dengan individu yang menyampaikannya. Bagi para pendakwah, itulah gaya yang mereka ingin bawakan, iaitu dengan dialek, khalayak akan lebih merasa dekat dan akrab, sehingga ilmu yang disampaikan diharapkan mudah diserap dan dihayati. Namun, timbul persoalan, bagaimanakah penerimaan khalayak terhadap penggunaan dialek dalam penyampaian dakwah? Bagaimana pula persepsi khalayak terhadap sesuatu dialek? Apakah bentuk dialek yang tidak dapat diterima oleh khalayak? Dan bolehkah dialek digunakan dalam penyebaran dakwah? Justeru, kajian ini bertujuan mengenal pasti penerimaan dan pemahaman dialek tempatan, khususnya dialek Terengganu dan menganalisis fenomena penerimaan dialek tersebut dalam penyampaian dakwah dalam kalangan masyarakat. Bagi memenuhi objektif kajian, pengkaji menggunakan seperangkat soal selidik yang dibina khusus untuk kajian ini dengan mengambil contoh leksikal dialek Terengganu yang digunakan oleh pendakwah bebas, Ustaz Azhar Idrus, yang kerap digunakan dalam penyampaian dakwahnya. Hasil kajian menunjukkan bahawa latar belakang sosial mempunyai hubungan yang signifikan dengan tahap pengetahuan dan pemahaman responden. Khalayak didapati tidak menghadapi masalah untuk memahami dialek yang bersifat umum, tetapi bermasalah dalam memahami dialek yang bersifat khusus. Oleh itu, penemuan kajian ini diharap dapat memberikan satu sumbangan baharu dalam bidang linguistik, umumnya dan bidang dakwah, khususnya.

Kata kunci: Dialek Terengganu; dakwah; sosiokognitif; pengetahuan; pemahaman

 

ABSTRACT: Society and language are inseparable. In Malaysia, Malay language is known as an official language, nevertheless there are local dialects used in daily conversation. Recently, local dialects turned to be popular and used as a medium of interaction in da’wah by the preacher referred to his or her origin state’s dialect. The purposes of the usage are to familiarise himself among audience to ensure that main messages can be easily understood. Yet,this circumstances have brought to a questions on how the local audiences may accept the use of local dialect in da’wah? Secondly, what are their perceptions toward such dialect used? Thirdly, are there any types of local dialect that the audience could not accept? Fourthly, is it appropriate to use local dialects in da’wah? Therefore, this study aims to investigate on the acceptance and understanding of the Terengganu’s local dialect as well as to analyse this phenomenon in da’wah activities. For this purpose, a set of specific questionnaires is prepared for this study based on the Terengganu’s dialect used by a famous independent preacher known as Ustaz Azhar Idrus. Results from the study show that the social background of the respondents had a significant relationship with the level of knowledge and understanding. However, the audiences have no problem to understand dialects in common, but having trouble to understand some specific terms used in the dialects. Accordingly, the findings of this study are to provide a new contribution to linguistics generally, and in da’wah fields particularly.

Keywords: Dialect of Terengganu; Da’wah; socio-cognitive; knowledge; understanding


Full Text:

PDF

References


al-Quran. 2009. Terjemahan Hidayah Al-Quran Al-Karim. Batu Caves: Al Hidayah House of Qurn Sdn. Bhd.

Abdul Hamid Mahmood. 1990. Dialek Terengganu: Satu Tinjauan Ringkas. Jurnal Dewan Bahasa 34(3): 217-224.

Asmah Haji Omar. 1988. Susur Galur Bahasa Melayu. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

Asmah Haji Omar. 1991. Kepelbagaian Fonologi Dialek-dialek Melayu. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

Dwight Atkinson. 2002. Toward a Sociognitive to Second Language Acquisition. The Modern Language Journal 86(4): 525-545.

Ayatrohaedi. 1983. Dialektologi Sebuah Pengantar. Jakarta: Pusat Pembinaan dan Pengembangan Bahasa Departemen Pendidikan dan Kebudayaan

Edhy Rustan. 2011. Bahasa dan Dakwah. http://altajdidstain.blogspot.my/2011/02/ bahasa-dan-dakwah.html [25-5-2017]. Fazal Mohamed Mohamed Sultan, Zaharani Ahmad, Nor

Hashimah Jalaluddin, Harishon Radzi. 2016. Dialek Sebagai Satu Alat Pengajaran Bahasa Melayu. Journal of Global Business and Social Entrepreneurship (GBSE) 2(2): 80-84.

J. K. Chambers & Peter Trudgill. 1998. Language Arts and Disciplines. Cambridge: Cambridge University Press.

Idris Aman, Mohammed Azlan Mis. 2014. Variasi Bahasa. Bangi: Penerbit Universiti Kebangsaan Malaysia.

Ismail bin Dahaman, Abdul Jalil bin Haji Anuar, Nor Hazizan bin Talib, Nawi bin Ismail, Hashim bin Abdul Rahman, Haji Alias bin Haji Omar, Abdullah Bin Muhammad, Mohd. Ali bin Hitam, Tengku Fauziah binti Ku Mat. 2015. Glosari Dialek Terengganu Ed, ke-2. Kuala Lumpur: Percetakan Nasional Malaysia Berhad (PNMB).

Junaini Kasdan, Nor Hashimah Jalaluddin & Zaharani Ahmad. 2011. “bersama” DAN “bersama-sama dengan”: Analisis Sosiokognitif. Jurnal Linguistik 14: 1-18.

James T. Collins. 1989. Malay Dialect Research In Malaysia: The Issue Of Perspective. Bijdragen tot de Taal-, Land- en Volkenkunde 145(2/3): 235-264.

Nazilah Mohamad, Siti Zanariah Yusoff, Faradi Rohani, Nor Hafizah Abdullah, Sharipah Nur Mursalina Syed Azmy. 2016. Dialek Suatu Dimensi Baharu Dalam Promosi Perniagaan, Proceeding of ICECRS, 1 (2016) 647-652 [http://ojs.umsida.ac.id/index. php/icecrs] [1 November 2016].

Noor Rohana Mansor, Noraien Mansor, Normaliza Abd Rahim. 2013. Dialek Melayu Terengganu: Pendokumentasian dan Pengekalan Warisan Variasi Bahasa Tempatan. Jurnal Melayu 1: 21-35.

Normaliza Abd Rahim, Noraien Mansor dan Noor Rohana Mansor. 2014. Perbualan Masyarakat Daerah Kuala Terengganu. Journal Of Business And Social Development (2)1: 49-56.

Zalina Mohd Zalzali. 2003. Dialek Terengganu di sekitar Kawasan Pantai Mukim Rusila, Daerah Marang: Satu Kajian Kes. Latihan Ilmiah, Jabatan Pengajian Melayu, Universiti Malaya.

http://al-akhaffandi.blogspot.my/


Refbacks

  • There are currently no refbacks.


 


ISSN 2289-1706 | e-ISSN : 2289-4268 

Institut Alam dan Tamadun Melayu (ATMA)
Universiti Kebangsaan Malaysia
43600 UKM Bangi, Selangor Darul Ehsan
MALAYSIA

© Copyright UKM Press, Universiti Kebangsaan Malaysia