ISLAM DAN PEMBENTUKAN JATI DIRI BANGSA MELAYU (Islam and the Formation of Malay Ethnic Identity)
Abstract
ABSTRAK
Islam terdiri daripada tiga perkara asas, iaitu akidah, syariah dan akhlak. Ketiga-tiga asas ini telah melatari sejarah dan perkembangan Islam khususnya dalam pembentukan nilai-nilai murni dalam tingkah laku umat Islam. Ia juga telah mencorak seluruh kehidupan umat Islam dan memberi sumbangan yang sangat signifikan terhadap perkembangan tamadun manusia secara keseluruhan. Di Malaysia, asas-asas yang menjadi tunggak ajaran Islam itu berjalan serentak dengan pembentukan budaya dan cara hidup masyarakat Melayu. Hubungan ini diakui oleh pengkaji-pengkaji sosial yang mengkaji amalan dan nilai-nilai dalam cara hidup masyarakat Melayu. Artikel ini akan membahaskan hubungan Islam dengan pembentukan jati diri bangsa Melayu melalui pendekatan naratif hasil analisa daripada dokumen-dokumen sejarah dan dapatan-dapatan penyelidikan semasa. Hasil dapatan kajian menunjukkan, wujud hubungan yang signifikan antara Islam dan jati diri masyarakat Melayu. Walau bagaimanapun nilai-nilai Islam yang wujud boleh terhakis kesan daripada cabaran-cabaran semasa sekiranya usaha-usaha memeliharanya tidak dilaksanakan secara konsisten dan bersungguh-sungguh.
ABSTRACT
Islam consists of three basics which are aqidah, syariah and akhlaq. These three basics have carved the history and development of Islam specifically in developing positive traits and values of Muslims. They have shaped the entire lifestyle of Muslims and contributed significantly towards the expansion of human civilization as a whole. In Malaysia, the basics which have become the pillars of Islamic teachings/education walk hand in hand with the formation of culture and the Malay’s way of life; and such connection is acknowledged by sociologists. This article challenges the connection between Islam, and the formation of the Malay identity through narrative approach via a thorough analysis of the documented history as well as recent research findings. Research shows that a significant relationship exists between Islam and the Malay identity; however current challenges may erode the Islamic values adhered by Muslim if one does not put conscious and consistent efforts towards preserving them.
Full Text:
PDFReferences
Al-Quran.
Abdul Ghafar Don dan Zaleha Mohd Ali. 2008. Dakwah dan cabaran de-Islamisasi di Malaysia. Shah Alam: Karisma Publications Sdn. Bhd.
Ahmad Mohd Salleh dan Mohd Farid Hafidz Ahmad. 2008. Islam Agama Rabbani: Dasar Pendidikan Islam Teras untuk KPLI & PPISMP. Selangor: Oxford Fajar Sdn. Bhd.
Ahmad Munawar Ismail dan Zakaria Stapa. 2011. Pemikiran Asha’irah dalam akidah Islam, hubungannya dalam membentuk dinamika jati diri muslim. Dlm. Prosiding Seminar Serantau Pengajian Usuluddin. Brunei: Universiti Islam Sultan Sharif Ali.
Abu Bakar, H. 1976. Syarah falsafah Islam. Kelantan : Pustaka Aman Sdn. Bhd. Jaffary Awang. 2009. Pendekatan Islam Hadhari ke arah memperkasakan identiti Melayu-Muslim di Malaysia. Jurnal Islam Hadhari. Bil 1. Bangi: Universiti Kebangsaan Malaysia.
Khurshid Ahmad. 1981. Islam: Prinsip dasar dan kerakteristiknya. Bandung: Perpustakaan Salman ITB. Hlm. 8-19.
Mahmood Zuhdi Hj. Ab Majid. 1995. Pengajian Syariah: Satu pentakrifan. Prosiding Seminar Pengajian Syariah. Kuala Lumpur: Akademi Pengajian Islam, Universiti Malaya.
Mohd Asri et al. 2010. Prinsip-prinsip asas Islam: Islam dan Akidah. Shah Alam: Pusat Penerbitan Universiti (UPENA), Universiti Teknologi MARA.
Mohd Fauzi Hamad. 2002. Peranan akidah dalam perancangan pembangunan ummah: satu analisis dalam konteks masyarakat kini. Jurnal Usuluddin. Bil 16. Kuala Lumpur: Akademi Pengajian Islam Universiti Malaya.
Muhammad Ali Al-Hasyimi. 1999. Jati diri Muslim. Penterj, M. Abdul Ghoffar E.M. Jakarta: Pustaka Al-Khausar.
Muhammad Fauzi Asmuni . 2011 . Perjuangan dbangsa Melayu dalam mempertahankan jati iri dan agama Islam. Dlm Konvensyen Memperingati Kejatuhan Empayar Melayu Islam Melaka. Melaka: Universiti Teknikal Malaysia.
Muhammad Yusoff Hashim. 1992. Pensejarahan Melayu: kajian terhadap tradisi sejarah Melayu Nusantara. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
Rahimin Affandi Abd. Rahim. 2005. Citra Islam dalam pembentukan manusia melayu moden di Malaysia: satu analisa. Dlm. Jurnal Pengajian Melayu. Jil 15. Penerbit: Kuala Lumpur: Akademi Pengajian Melayu, Universiti Malaya.
Rahimin Affandi Abd. Rahim. 2000. Kebudayaan Melayu dan Islam Di Nusantara: Satu Analisa Pengkaedahan. Dlm. Seminar Hukum Islam Semasa 111 Peringkat Kebangsaan 2000. Anjuran Jabatan Fiqh dan Usul. Kuala Lumpur: Akademi Pengajian Islam, Universiti Malaya.
Syed Muhammad Naquib Al-Attas. 1972. Islam dalam sejarah kebudayaan Melayu: suatu mukaddimah mengenai peranan Islam dalam peradaban sejarah Melayu-Indonesia dan kesannya dalam sejarah pemikiran, bahasa dan kesusasteraan Melayu. Penerbit. Bangi: Universiti Kebangsaan Malaysia.
Za’aba, Zainal Abidin Ahmad. 2005. Perangai bergantung pada diri sendiri. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
Zainal Kling. 2005. Islam di Malaysia. Gapeniaga Sdn Bhd. Kuala Lumpur.
DOI: http://dx.doi.org/10.17576/JH-2012-SP-11
Refbacks
- There are currently no refbacks.
ISSN: 1985-6830
eISSN: 2550-2271
JURNAL HADHARI: AN INTERNATIONAL JOURNAL
Institut Islam Hadhari
Universiti Kebangsaan Malaysia
43600 UKM Bangi
Selangor, MALAYSIA.
Phone: +603-8921 7187/7176/6994
Fax: +603-8921 6990
Email: jhadhari@ukm.edu.my
Web: ejournals.ukm.my/jhadhari